Preservatie en conservatie
Risico’s inperken
Hoe open en doorblader je best een oude druk? Hoe bewaar je verzuurde, brosse kranten? Hoe voorkom je schade aan papieren erfgoed om je collectie zo goed en zo lang mogelijk te kunnen bewaren? Boeken en papier worden niet alleen bedreigd door risico’s van buitenaf zoals vuur, water of ongedierte, maar ook en vooral door ze te gebruiken en transporteren. Deze risico’s zo klein mogelijk te houden, is het doel van collectiebeheer.
Optimale omstandigheden
Kwalitatief collectiebeheer bestaat uit zowel preservatie als conservatie. Preserveren betekent behouden: we zorgen voor optimale bewaaromstandigheden. Niet alleen een betrouwbare infrastructuur, aangepaste ruimtes en rekken, zuurvrije en beschermende mappen, dozen en kaften. We bewaken ook nauwkeurig de ideale temperatuur en luchtvochtigheid, en doen er alles aan om de magazijnen proper en veilig te houden. Alles om zoveel mogelijk risico’s te vermijden.
Tijdig ingrijpen
Daarnaast houden we de collectiestukken zelf in goede conditie. We grijpen manueel in om beschadigde boeken te behandelen. Kleine herstellingen voeren we zelf uit, met een soort ‘boeken-EHBO’: boekenruggen plakken, bladen ontplooien, scheurtjes herstellen ... Elke behandeling die we uitvoeren, is omkeerbaar, met oog op duurzame bewaring. Voor grotere herstellingen en restauraties werken we samen met de papierrestauratoren van de dienst collectiebehoud en beheer van Stad Antwerpen.
Communicatie voor bewustzijn
Behoud en beheer is iets waar iedereen, alle medewerkers maar ook de lezers, bewust mee bezig moet zijn. Het is een kerntaak van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Daarom delen wij onze expertise met alle collega’s en partners. We voorzien regelmatig interne en externe opleidingen zodat dit bewustzijn blijft leven.
Verhoogd risico
Presentatie en bruikleen
Voor de expo’s die we zelf in onze Nottebohmzaal organiseren, zorgen wij voor de adequate presentatie van de stukken. Denk aan boekenwiegen op maat, veilige verlichting en geklimatiseerde toonkasten etc. Alexandra is ook het contactpunt voor binnenkomende bruiklenen van andere bibliotheken voor onze eigen expo’s. Lenen we collectiestukken uit aan andere musea, verzorgt zij de volledige coördinatie. Van conditiecontrole over alle administratie en praktische zaken die ermee gepaard gaan tot het plaatsen in de toonkasten.
Calamiteiten
We hebben helaas niet alles in de hand. Uitzonderlijk kunnen gevaarlijke situaties optreden, de ‘calamiteiten’. Misschien komt er plots water binnen door overvloedige regen of een gebroken leiding. Een schimmel of insect wordt in de collectie ontdekt, of er breekt zelfs brand uit: een nachtmerrie! Dan springt echt heel het team bij, 24 uur op 24. Alle procedures worden gebundeld in ons collectiehulpverleningsplan.
Magazijnwerking
Collectiebeheer coördineert ook de werking van de magazijnen. Nieuwe stukken krijgen er een veilige plaats en worden verpakt in zuurvrije mappen, kaften en dozen. Boeken uit schenkingen worden eerst gecontroleerd en schoongemaakt om bijvoorbeeld een uitbraak van schimmel te voorkomen. Reken op zo’n 13.000 nieuwe stukken per jaar! Elke dag verlaten waardevolle objecten het magazijn om naar de leeszaal te gaan, of om te worden gedigitaliseerd, intern of extern. Ook hier speelt collectiebeheer een belangrijke rol.
Contacteer de afdeling behoud en beheer
De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience staat altijd tot je dienst. Stel Alexandra daarom je vragen rond behoud en beheer van papier en boeken. Zij en haar team helpen je graag verder.
Alexandra Noël
- Werkt hier sinds 2012, sinds 2018 in haar huidige functie
- Specialisatie: preservatie en conservatie van papieren erfgoed
- Vraag haar alles over: optimale bewaring en manipulatie van papier en boeken en hoe omgaan met de vele risico’s voor een papieren collectie
- Contact: alexandra.noel@antwerpen.be / 0470 11 41 26
