Overslaan en naar de inhoud gaan

Antieke Manchetknoppen 1860-1960

25.05.2011 – 17.07.2011

Verzamelaar Guy-David Lambrechts gaf in 2011 een luxueus boek uit over zijn internationale collectie manchetknopen uit de periode tussen 1860 en 1960.

Manchetknopen maken al sinds de 19de eeuw deel uit van onze kleding. In 1862 – tijdens de tweede Wereldtentoonstelling in Londen – worden voor het eerst manchetknopen gepresenteerd. In deze periode worden de uiteinden van de manchet bovenop de hand samengehouden door een knoop. De grote belangstelling voor manchetknopen moedigt juweliers aan om heel diverse ontwerpen te maken in uiteenlopende materialen: ivoor, schildpad, hout, parelmoer, guttapercha, handbeschilderd porselein, zwart email, halfedelstenen, diamanten, glaspasta.

Onderkant en sluiting van de manchetknoop zijn eerst niet zo belangrijk, omdat ze aan de binnenkant van de manchet zitten. Meestal wordt de boven-, onderkant en sluiting van de manchet uit één stuk gemaakt. Later voorzien de ontwerpers een gleufje, wat het inbrengen van de knoop vergemakkelijkt. Vanaf 1870 ontwikkelen de juweliers nieuwe sluitingen – die ze zelf patenteren – waardoor de drager de knoop met een kliksysteem kan vastzetten. Het lijstje materialen groeit aan met goud- en bloedsteen, agaat en lapis lazuli. Ook mozaïekversieringen of miniatuurschilderijen beschermd door glas komen voor.

Tijdens de Art Nouveau-periode worden de uiteinden van de manchet niet meer over elkaar, maar tegen elkaar aangelegd. De manchetknoop komt aan de zijkant te zitten. De sluitingen veranderen en worden kleiner. Versieringen accentueert men met paarse glaspasta of amethist. Vanaf 1900 worden de ontwerpen zeer klein, de kleinste uit de hele geschiedenis. Ze zijn zeer sober, parelmoer en email zijn zeer geliefd. Op schepen zoals die van de rederij Red Star Line, verkoopt de barbier knopen met afbeeldingen van het schip.

In de jaren 1920 worden de ontwerpen strakker en eenvoudiger onder invloed van de Art Deco. Grote merken laten manchetknopen maken met het eigen logo. Vanaf 1930 mag het weer wat groter. Pas ontdekte materialen zoals bakeliet zijn zeer geliefd. In de jaren 1950 en '60 vinden we de manchetknoop terug in zijn oorspronkelijke gedaante, groot en rijk versierd. Idolen als Elvis Presley en The Beatles geven de toon aan en vele fans volgen. Mannen dragen weer manchetknopen bij feestelijke gelegenheden en jongens krijgen hun eerste paar voor hun plechtige communie.

De manchetknoop bestaat ondertussen 150 jaar en wie om zich heen kijkt, merkt dat hij aan een nieuwe opmars is begonnen.

Meld je aan voor de nieuwsbrief