Hoe raakte je gefascineerd door grafisch ontwerp uit Argentinië?
Op vakantie in Argentinië stootte ik op prachtig oud drukwerk. Daar wilde ik graag meer over weten, maar ik vond er niets over terug. Over grafisch ontwerp uit Argentinië en zelfs heel Latijns-Amerika is amper iets gepubliceerd in Europa en de Verenigde Staten! Ik besloot me erin te verdiepen en zelf een overzicht samen te stellen.
In 2015 reisde ik naar Buenos Aires. Ik dook er in archieven, bezocht antiquariaten en sprak met verzamelaars en belangrijke grafisch vormgevers uit de jaren 1960. Over de periode tot de jaren 1950 is nog werk terug te vinden, maar van de boeiende naoorlogse periode tot de militaire coup in 1976 bleef weinig bewaard. Hier lag mijn focus, vooral gericht op publicaties en drukwerk rond kunst, poëzie en architectuur, met 1976 als einddatum.
Hoe kwam je in de Erfgoedbibliotheek terecht?
Boekenantiquaar René Franken (Demian, Antwerpen) wees me op de rijke collectie van kunstenaar en kunstcriticus Michel Seuphor. Zijn bibliotheek wordt in de Erfgoedbibliotheek bewaard. Ik speurde dus eerst in deze deelcollectie van meer dan drieduizend titels en zocht daarna verder in de uitgebreide catalogus. De medewerkers van de leeszaal hielpen me bij het opzoeken. Uit een waslijst van titels leverden ze honderden publicaties aan, die ik onderzocht op hun grafische waarde. Zo stootte ik op ontwerpen die ik anders misschien nooit had gevonden.
In de leeszaal kon ik onder andere het tijdschrift Ciclo (1948-1949) van Tomás Maldonado inzien. De modernistische vormgever zocht naar een nieuwe, eigentijdse vorm voor design en typografie. Inspiratie vond hij in de Duitse Bauhaus-stijl. De mythe wil dat hij zelfs een letterkast vol loden letters van de Duitse kunstschool meenam naar Argentinië om er zijn publicaties mee te drukken.
Dus Argentijns grafisch ontwerp heeft een Europees kantje?
Zeker: vormgevers in Argentinië lieten zich vooral inspireren door Europa en later ook Amerika. De ruwe Arte Concreto heeft veel weg van het strakke Bauhaus en het minimalisme van de Zwitserse School. Tegelijkertijd heeft de stijl een eigen dynamiek. Precies zoals Buenos Aires zelf: de stad is heel westers, maar je voelt ook de Latijns-Amerikaanse cultuur.
Je werkte samen met Argentijnse vormgevers. Wat is hun bijdrage aan het boek?
Als Europees onderzoeker blijf ik een buitenstaander. Daarom toetste ik mijn intuïtieve selectie grafische ontwerpen af bij Rubén Fontana, een grafisch ontwerper die actief
was in de onderzochte periode. Hij schreef ook het voorwoord. Collega-ontwerper en universitair docent Andrea Gergich verzorgde alle teksten van het boek. Hun kritische blikken hielpen me om de ontwikkeling van grafisch ontwerp in Argentinië beter te kaderen en nog beter te vatten.
- Jelle Jespers, Andrea Gergich & Ruben Fontana, Nueva Vision: graphic design for the arts in Argentina, 1940-1976 is recent verschenen bij Hopper & Fuchs.
- Tijdens de zomermaanden tonen we een selectie door Jelle Jespers vormgegeven boeken in de Nottebohmzaal. Hij verzorgt eveneens de scenografie van de collectiepresentatie.