De informatie op deze pagina wordt niet langer aangevuld of geüpdatet.
Wees niet meteen tevreden
Zoek je iets op via een zoekmachine (DuckDuckGo, Ecosia, Google, Bing, ...)? Vergeet dan niet dat de eerste zoekresultaten, vanboven op de eerste pagina, niet de enige zijn. Vaak zijn dit websites van organisaties of bedrijven die ofwel de zoekmachine betalen om als eerste te worden gerangschikt (via zoekmachineadverteren), ofwel hebben ze zelf geïnvesteerd in zoekmachineoptimalisatie (beter bekend als Search Engine Optimisation of SEO).
Scroll na je zoekactie dus altijd naar beneden, en bekijk zeker ook de volgende pagina's met zoekresultaten. Alleen zo krijg je een goed beeld van de beschikbare informatie - het is immers nooit zeker dat de eerste resultaten ook de beste zijn!
Is de website eigendom van een betrouwbare instelling?
Hier zijn een paar snelle checks die je kan uitvoeren om dit vast te stellen:
- Bekijk het webadres. Is dit het officiële adres van deze instelling? Ken je deze instelling en is ze bekend bij een groot publiek? We denken dan aan:
- Archieven
- Bibliotheken
- Musea
- Fysieke (!) universiteiten: vaak adressen met ‘.ac.’ (bv. www.cam.ac.uk) of ‘.edu’ (bv. www.harvard.edu).
- Nieuwsdiensten
- Overheidsdiensten: adressen met ‘.belgium.be’ (federale overheid), ‘.vlaanderen.be’ (Vlaamse overheid), ‘.europa.eu’ (Europese overheid), ‘.gov’ (overheid van de Verenigde Staten), etc.
- Niet-gouvernementele organisaties: vaak adressen met ‘.org’ (bv. www.taalunie.org of www.archive.org) - Wat staat er vóór het webadres? Controleer altijd of de website beveiligd is: als er geen ‘https://’ voor het adres staat, maar gewoon ‘http://’, dan is de website niet versleuteld, en zijn de gegevens die je uitwisselt met deze site toegankelijk voor buitenstaanders. Hier vind je meer informatie over het HyperText Transfer Protocol Secure.
- Kan je op deze website doorklikken naar andere betrouwbare websites?
- Oogt de website eerder rommelig? Vind je moeilijk je weg? Springen er vaak pop-ups op? Leiden de links naar andere pagina’s dan verwacht? Worden er frequent taalfouten gemaakt? Je laat deze website best links liggen.
- Stel jezelf vragen bij het doel van de website in kwestie.
- Probeert de website objectieve informatie te verstrekken (bv. encyclopedie, online archief,…)?
- Wordt de website beheerd door een onafhankelijke nieuwsdienst (bv. www.apache.be), of wordt de nieuwsdienst gefinancierd door een overheid (bv. www.vrt.be/vrtnws) of door een commerciële organisatie (bv. www.vtm.be/vtm-nieuws)?
- Is de website een propagandamiddel? Denk aan websites van politieke partijen (of daarmee verbonden groepen), religieuze organisaties, belangengroepen of actiegroepen, etc.
- Maakt de website reclame of wordt er iets te koop aangeboden? Goed om weten: het adres van commerciële websites eindigt vaak op ‘.com’.
Controleer de inhoud van de website
- Controleer de juistheid van de gevonden informatie steeds in drie verschillende bronnen. Neem nooit iets meteen voor waar aan!
- Controleer altijd de datum van de publicatie of van de laatste update van een artikel. Is de informatie nog actueel?
Vind je geen data terug op de website zelf? Geen nood: surf naar de website in kwestie, maak het adresveld helemaal leeg en typ hier "javascript:alert(document.lastModified)". Je krijgt nu een melding met het moment waarop de website het laatst werd aangepast. Meer info hier. - Zoek de auteur van een gevonden artikel op via een zoekmachine. Wat heeft zij nog geschreven? Voor welke organisatie werkt zij? Wat zijn haar specialisaties?
Doe zeker ook eens de test met deze handige checklist van het IFLA om nepnieuws te kunnen ontdekken:
Inhoud terughalen
- Vraag je je af of een website al lang bestaat, en wat er veranderd is aan die site door de jaren heen? Stap in de teletijdmachine van de WayBack Machine.
- Je bent uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek en je wil je voorbereiden, maar je bent vergeten de vacature op te slaan. Op de website van de organisatie is de vacature net gewist.
Geen probleem: zoek in Google naar de vacature en klik niet op de link naar de website, maar op het pijltje rechts boven de link. Klik op ‘In cache’. Wat je hierna te zien krijgt is een momentopname die Google eerder zelf maakte van de website om deze en andere websites sneller te kunnen doorzoeken. Met een beetje geluk vind je zo de ‘verloren’ vacature terug.
Wist je dat: Tipje van de ijsberg
Ondanks de grote digitaliseringsgolf van de laatste jaren is het grootste deel van de bestaande informatie nog steeds ‘offline’, en dus uitsluitend te vinden in bibliotheken, archieven, musea etc.
Bovendien hebben zoekmachines alleen maar toegang tot ‘het tipje van de ijsberg’; het zogenaamde surface web. De rest van de ijsberg wordt aan het zicht onttrokken. Dit noemen we het deep web. Het deep web bestaat uit informatie die enkel te vinden is wanneer je het juiste adres kent, of wanneer je de juiste logingegevens hebt om achter firewalls of paywalls te geraken. Een deel van het deep web staat bekend als het beruchte dark web. Dit deel van het web is zelfs enkel te bereiken met behulp van speciale software.
Zoeken met een zoekmachine is dus niet het eindpunt van je zoektocht, maar net het begin!
Ga hieronder naar de andere zoektips of ga terug naar de startpagina.
