Zoektips #2: Hoe zal ik het vragen?

De informatie op deze pagina wordt niet langer aangevuld of geüpdatet.

Blijf in beweging

Zoeken op het internet is zoals bramen plukken: wie stil blijft staan voor de bramenstruik is snel uitgeplukt. Wie daarentegen rond de struik loopt en af en toe hurkt, zal naar huis gaan met een veel grotere bramenoogst.

Simpel gezegd: we raden je – zeker in het begin van je zoektocht – een losse, beweeglijke zoekstrategie aan. Deze perspectiefwisseling zal je in korte tijd een beter overzicht bieden van de beschikbare informatie.

En zo doe je het: geef in de zoekmachine (DuckDuckGo, Ecosia, Google, Bing, …) wat losse zoektermen in die van ver of van dichtbij met je onderwerp te maken hebben. Scan de gevonden informatie. Welke andere termen, vakjargon, uitdrukkingen, namen enz. worden er gebruikt binnen deze context? Noteer alle relevante sleutelwoorden (bv. in een woordenweb of mindmap). Zoek nu opnieuw, aan de hand van de verzamelde termen, maar nu meer in de diepte.

Voorbeeld van een woordenweb

Breng variatie in woordcombinaties & trek ingewikkelde zoekvragen uiteen

Raar maar waar: de volgorde van de zoektermen die je ingeeft, heeft een invloed op je zoekresultaten. De zoekopdracht ‘oxfam koffieboeren’ geeft dus een ander resultaat dan ‘koffieboeren oxfam’. Nog niet tevreden met het zoekresultaat? Wie weet helpt het om de woorden verder uiteen te trekken: ‘koffie boeren oxfam’, ‘boeren oxfam koffie’, 'oxfam koffie boeren’, etc.

Hoe meer termen je zoekvraag bevat, hoe moeilijker het is voor de zoekmachine om je een goed zoekresultaat te bezorgen. Lange, uitgeschreven vragen zoals ‘Hoeveel koffieboeren die samenwerken met Oxfam in Nicaragua zijn het slachtoffer van een theeverslaving en zijn geboren met zes vingers?’ hebben meestal een ongunstig effect: ofwel krijg je duizenden zoekresultaten, ofwel geen één. Je trekt een te complexe vraag dus best uiteen in simpele deelvragen, en beperk je ook tot de belangrijkste sleutelwoorden (hoofdletters hebben geen invloed op de zoekresultaten):

- Vraag 1: ‘oxfam koffieboeren nicaragua thee verslaving’.
- Vraag 2: ‘oxfam koffieboeren nicaragua zes vingers’.

Vind het juiste woord

We durven wel eens te vergeten dat taal – net zoals alle andere dingen – in verandering is. Mensen bedenken voortdurend nieuwe woorden en passen de spelling van woorden aan aan de wereld die hen omringt. Het is dus goed mogelijk dat je niet vindt wat je zoekt, stomweg omdat je niet het juiste woord of de juiste spelling gebruikt.

Hier zijn een paar handige zoekhulpmiddelen:

• Zoek je de juiste hedendaagse spelling van een woord? Ga naar het digitale Groene Boekje, verzorgd door de Taalunie.
• Zoek je synoniemen voor een woord? Ga dan bijvoorbeeld naar synoniemen.net.
• Zoek je oude woorden of de oude spelling van een woord? 
  - Woordenboek der Nederlandse Taal, historisch wetenschappelijk beschrijvend woordenboek van het Nederlands van 1500 tot 1976.
  - Middelnederlandsch Woordenboek, historisch beschrijvend woordenboek van het Nederlands van 1250 tot 1550.
  - De Etymologiebank biedt alle belangrijke etymologische publicaties van het Nederlands op woordniveau aan.
• Ook plaatsnamen veranderen doorheen de tijd. Voor ‘Antwerpen’ en haar afgeleiden (‘Antwerpse’, ‘van Antwerpen’,…) zijn er op naamkunde.net maar liefst 86 verschillende namen bekend van vóór 1226: ‘Anduerpensis’ (2e helft 12e,) ‘Andwerpia’ (1203), ‘Antwarpie’ (1223), enz. De voornaamste websites omtrent plaatsnaamkunde (toponymie) zijn:
  - Toponymisch Woordenboek Online, plaatsnaamaanduidingen van vóór 1226.
  - Zoek hier de correcte hedendaagse spelling van buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands.
  - Zoek in meer dan vier miljoen plaatsnamen in binnen- en buitenland via de Getty Thesaurus of Geographic Names.

Niet vergeten: taal is altijd (ideologisch) gekleurd. Op de website van de Provincie Antwerpen zal de overheid het bijvoorbeeld in iets voorzichtiger termen hebben over “klimaatverandering”. Een journalist van De Morgen kan het dan weer in strijdbaarder termen hebben over “klimaatopwarming”. Elk woord heeft zijn eigen bijbetekenis (connotatie). Weet dus dat je maar een eenzijdig beeld van dit fenomeen krijgt als je alléén zou zoeken op ‘klimaatverandering’.

Andere talen

Maar een fractie van alle websites ter wereld is Nederlandstalig. Het is dus goed mogelijk dat je niet vindt wat je zoekt als je enkel Nederlandse zoektermen ingeeft. Hier een paar toepassingen die je het leven makkelijker maken:

• Zoek je de juiste vertaling van een woord of zin? Surf naar DeepL Translator. Deze zeer betrouwbare vertaler, gebaseerd op Duitse AI-technologie, levert zeer accurate vertalingen af. De DeepL-toepassing Linguee loont ook de moeite: deze zoekmachine zoekt in miljoenen reeds gemaakte vertalingen. Ideaal om de context van woorden beter te begrijpen.
• Je kan natuurlijk ook altijd vertalen met Google Translate. Als je ook daar geen accurate vertaling vindt, loont het af en toe toch eens de moeite om naar mijnwoordenboek.nl te surfen.
• Ben je op zoek naar de correcte vertaling van een ambtelijke term? Surf dan naar Interactive Terminology for Europe, de officiële terminologiedatabank van de Europese Unie.
• Bestaat er van de site die je wil bekijken geen Nederlandse of Engelse versie?
  - Gebruik je de webrowser Mozilla Firefox? Download een add-on om websites te kunnen vertalen.
  - Gebruik je de webbrowser Google Chrome? Klik rechts, ergens op de bewuste website, en kies 'Vertalen in ...'.
  

  

  Hierna kan je rechtsboven de bron- en doeltaal nog aanpassen. Houd er rekening mee dat deze vertaling fouten kan bevatten!

  

Wist je dat: Transcriptie

Het is soms nuttig om de transcriptie van namen (of woorden) te gebruiken. Zo kan je naar informatie of beeldmateriaal op plaatselijke kanalen zoeken die je anders nooit zou tegenkomen. Je wil bijvoorbeeld weten hoe websites in de voormalige Sovjet-Unie berichten over de ramp in Tsjernobyl. Geef de naam ‘Tsjernobyl’ in in een vertaal- of transcriptiemachine, copy-paste het resultaat ‘Цернобыль’ naar een zoekmachine, et voilà!

• Transcripties naar Chinees, Japans en Russisch (Cyrillisch) schrift zijn mogelijk in DeepL.
• Voor transcripties naar andere geschriften, zoals het Arabisch, moet je vooralsnog bij Google Transcript zijn.

Ga hieronder naar de andere zoektips of ga terug naar de startpagina.