Vanwaar de fascinatie voor Vesalius?
Sofie: “Jelle en ik maken al bijna twintig jaar samen films, vooral sociaal geëngageerde documentaires over o.a. migratie, racisme en armoede. Gaandeweg evolueerden we naar meer levensbeschouwelijk werk met een grotere artistieke insteek. Thema’s zoals sterfelijkheid en de kwetsbaarheid van het menselijke lichaam brachten ons bij Vesalius. Zijn artistiek-wetenschappelijke meesterwerk, De humani corporis fabrica, kortweg de Fabrica, is het vertrekpunt van de documentaire.”
Jelle: “Ons plan was de film te lanceren voor de 500ste verjaardag van Vesalius. Die deadline hebben we niet gehaald, het is tien jaar later geworden. Maar net omdat we er zo lang mee bezig zijn geweest, is de documentaire sterk uitgepuurd.”
"Schoonheid is in de film een belangrijk element. CORPUS start bij de pracht van Vesalius' anatomische tekeningen en de schoonheid van het menselijk lichaam." Jelle Janssens
Hoe kwamen jullie bij de Erfgoedbibliotheek terecht?
Sofie: “Hier wordt een exemplaar van de originele Fabrica uit 1543 bewaard. Dus maakten we een afspraak om het boek in te kijken en beelden te maken van de Nottebohmzaal. Een prachtig boek op een prachtige plek! De bibliotheek brengt je terug in de tijd. Het gekraak van het hout, het gefilterde licht, de geur van de boeken ... Een magnifieke setting.”
Jelle: “Schoonheid is in de film een belangrijk element. CORPUS start bij de pracht van Vesalius’ anatomische tekeningen en de schoonheid van het menselijke lichaam. Die vinden vele repercussies in het werk van hedendaagse kunstenaars. Dat komt allemaal nog beter tot zijn recht in zo’n prachtige omgeving.”
Welke hedendaagse kunstenaars selecteerden jullie?
Sofie: “We wilden geen historische documentaire maken, maar een totaalbeleving. Dus selecteerden we uit een lange lijst uiteindelijk vijf heel verschillende kunstenaars die één ding gemeen hebben: de liefde voor de schoonheid van het menselijk lichaam. Hun eigen inzichten roepen telkens nieuwe vragen op.”
Jelle: “Babette Van Rafelghem, een jonge forensisch arts, toont in haar tekeningen onze kwetsbare binnenkant op een aantrekkelijke, artistieke manier. Die tekeningen verbinden we met het werk van Gunther von Hagens, de man achter de spraakmakende Körperwelten of Body Worlds-tentoonstellingen met opgezette menselijke lichaamsdelen. We volgen ook Stelarc, die met protheses zijn eigen lichaam als halve cyborg onsterfelijk wil maken.”
Sofie: “Als reactie daarop zoomen we in op het werk van Colin H. Van Eeckhout, frontman van de metalband Amenra. In zijn bijna rituele kunst gaat hij op zoek naar hoe we de kwetsbaarheid van de mens kunnen omarmen, om zo verder te kunnen groeien. Eva Gerd brengt beenderen tot leven door ze een nieuwe huid van geweven zijde te geven.”
Welke boodschap gaat er schuil achter jullie documentaire?
Sofie: “Voor mij gaat het om het doorbreken van het taboe dat rust op de dood in onze samenleving. We proberen de dood weg te drukken als iets wat niet meer bij het leven zou horen. Maar door haar opnieuw een plaats te geven in ons leven, kunnen we misschien wel betere mensen worden – liever voor onszelf en onze omgeving.”
Jelle: “Ik heb mijn best gedaan om er juist geen boodschap in te steken en het thema zo open mogelijk te houden. We willen geen afbreuk doen aan de kracht van de kunst die we in beeld brengen.”
Sofie: “CORPUS is een soort visuele meditatie om even stil te staan bij onze vergankelijkheid. Om de kwetsbaarheid te omarmen en daar de schoonheid van in te zien. Schoonheid in wat er soms niet meer is, en te ontdekken dat er altijd wel iets zal blijven voortbestaan. Net zoals Vesalius blijft doorleven in zijn nalatenschap.” Was het maken van deze ‘visuele meditatie’ ook een persoonlijk groeiproces?
Was het maken van deze 'visuele meditatie' ook een persoonlijk groeiproces?
Sofie: “We zijn langsgegaan in het laboratorium van Gunther von Hagens, waar hij menselijke lichaamsdelen plastineert en assembleert. In het begin voelde ik veel weerstand, want het blijven dode lichamen die hij opzet. Maar uit die weerstand groeide nieuwsgierigheid en uiteindelijk fascinatie.”
Jelle: “Hij wil er geen horror of peepshow van maken. Er is een groot verschil tussen het dode lichaam en het anatomische. Wanneer een lichaam wordt opengelegd, zie je de machinerie, hoe alles werkt en hoe wonderlijk dat wel is. Dan begin je te denken: hoe maken al die organen samen een levend wezen? En hoe komt dat bewustzijn erin?”
Tien jaar hebben jullie gewerkt aan dit project. Waarom moeten we zeker komen kijken?
Sofie: “Inhoudelijk is het een heel sterke documentairegeworden en de soundtrack van Lucas Lauwers is prachtig.De combinatie van beeld en geluid doet je terechtkomenin een magische trip. We deden al een testopstellingin de Nottebohmzaal, als voorbereiding voor deDag van de Wetenschap. Iedereen bleef gebiologeerdtoekijken, het was moeilijk om dit weer af te breken.”
Jelle: “Door de film te vertonen in de Nottebohmzaalis het project na al die jaren eindelijk afgerond.De filmbeelden tussen al die historische boeken volkennis, dicht bij de Fabrica van Vesalius, het heleplaatje klopt. Hier is het af, hier komt alles thuis.”
Praktisch
- Tijdens de Dag van de Wetenschap op zondag 24 november 2024 wordt de film CORPUS tweemaal vertoond in de Nottebohmzaal, van 11 tot 13 uur en van 14 tot 16 uur. Na de voorstelling volgt een Q&A met de makers. Aansluitend vertelt forensisch arts Babette Van Rafelghem over haar werk en hoe Vesalius haar inspireerde. Als klap op de vuurpijl bladert conservator Steven Van Impe door Vesalius’ originele Fabrica uit 1543 en voorziet haar van live commentaar.
- Boek snel je tickets.
- Het aantal plaatsen is beperkt (40 plaatsen per voorstelling).
- Meer info en tickets via www.consciencebibliotheek.be
