Moderne manager
In 1608 werd de eminente historicus Aubertus Miraeus (1573-1640) door zijn oom, bisschop Joannes Miraeus (1560-1611) aangesteld als bibliothecaris van de nieuwe bibliotheek van het kapittel van de Antwerpse kathedraal. Miraeus ging als een moderne manager te werk: hij zorgde ervoor dat de bibliotheek kon groeien, door in een nieuw reglement te vragen dat elke kanunnik een boek zou schenken wanneer hij werd aangesteld én wanneer hij kwam te overlijden.
Eerste gedrukte catalogus
Daarnaast zocht hij ook privé-sponsors. In 1609 publiceerde hij de eerste gedrukte catalogus van de voorloper van de huidige Erfgoedbibliotheek. De catalogus omvat 352 titels, met vooral werken over theologie en geschiedenis, maar ook recht en geneeskunde zijn goed vertegenwoordigd. De inventaris was een cruciaal hulpmiddel voor het verwerven van donaties. Naast de titel van het werk werd steeds de naam van de schenker vermeld, waardoor potentiële schenkers werden aangemoedigd om eveneens boeken te doneren.
Snel groeiende collectie
Ondertussen startte Miraeus onderhandelingen op met de stad, die al sinds 1481 haar eigen bibliotheek had. Die gesprekken leidden een tiental jaar later tot een fusie van de stads- en kapittelbibliotheken, in gezamenlijk beheer. Doorheen de zeventiende eeuw bleef de bibliotheek aangroeien, maar in de achttiende eeuw raakte ze op de achtergrond. Vele tientallen volumes verdwenen op de één of andere manier uit de collectie. In 1802 kreeg de bibliotheek een nieuwe impuls door de fusie met de ‘Bibliothèque centrale’ die door de Fransen was opgericht en grotendeels bestond uit boeken van opgeheven kloosters. De oude stadsbibliotheek en de ‘Bibliothèque centrale’ vormden samen de basiscollectie voor wat nu de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is. Veel van de boeken vermeld in de catalogus van Miraeus, zijn 400 jaar later nog steeds beschikbaar.
Digitaal beschikbaar
- Aubertus Miraeus: Bibliothecae Antverpianae primordia. Antwerpen, 1609.
