Gustave Van Havre verzamelde een enorme collectie boeken en handschriften over de geschiedenis van Antwerpen, onder meer door de integrale aankoop van de collectie van Frederic Verachter, voormalig stadsbibliothecaris en stadsarchivaris van Antwerpen. Na het overlijden van zijn weduwe in 1905 wilden zijn erfgenamen deze collectie te gelde maken bij een Amsterdams veilinghuis.
Toen dit bekend werd in Antwerpen, zat stadsbibliothecaris Frans Gittens met de handen in het haar: de collectie bevatte ontegensprekelijk zeer waardevolle werken die eigenlijk in Antwerpen bewaard moesten blijven, maar de financiën van de toenmalige Stadsbibiotheek lieten de aankoop onmogelijk toe.
Gittens deed tenslotte een beroep op de pers: in Le Matin van 1905 verscheen een oproep aan de burgers van Antwerpen om financiële hulp. Ook Max Rooses, conservator van het Museum Plantin-Moretus, sloot zich bij de oproep aan: in de collectie-van Havre bevonden zich immers ook belangrijke drukwerken van Christophe Plantin. Al snel kwam er reactie van de rijke Antwerpse burgerij. Samen brachten zij 12.000 frank bijeen, wat evenveel was als het volledige jaarbudget van de Stadsbibliotheek in die periode. Ook de Stad Antwerpen kwam daarop over de brug met nog eens hetzelfde bedrag.
Met deze stevige financiële steun in de rug konden op de bewuste veiling, van 11 tot 15 december 1905, niet minder dan 304 loten worden aangekocht, waarvan 136 voor de Stadsbibliotheek. Sommige van die loten bevatten tientallen belangrijke werken, vaak unieke exemplaren. Een voorbeeld: Anna Bijns Iste est pulcher et syncerus libellus. Impressum Antverpiae apud Guilielum Vorsterman (1529) is een zeer zeldzame Latijnse vertaling van de Referynen van deze Antwerpse dichteres en onderwijzeres.
Meer weten?
- Pierre Delsaerdt: Bibliofilie en publiek-private samenwerking: de veiling-Van Havre en de start van het Bestendig Dotatiefonds, 1905. Antwerpen 2008
- Renée Cambré: De veiling-Gustave van Havre, en het mecenaat ten gunste van de Stadsbibliotheek en het Museum Plantin-Moretus te Antwerpen, 1905. Antwerpen 2008
Digitaal beschikbaar
- Bibliothèque chev. Gust. van Havre d'Anvers. Amsterdam, 1905
