Verzameling oorlogsplakkaten
Op 12 november 1937 schonk Edward van Hemel, een persoonlijke vriend van stadsbibliothecaris Lode Baekelmans, een verzameling oorlogsplakkaten aan de Antwerpse stadsbibliotheek. Het gaat om 1035 plakkaten, verspreid door de Belgische en Duitse autoriteiten vlak voor en tijdens de Grote Oorlog. Het merendeel van de verordeningen heeft betrekking op de stad Antwerpen en de omliggende gemeentes. Uiteenlopende thema’s komen aan bod : verkeerswezen, voedselbedeling, volksgezondheid, rechtspraak, verkoop van vee, spionage en prostitutie.
Digitale raadpleging
In 2014, exact honderd jaar na het uitbreken van de Grote Oorlog, werden alle plakkaten gedigitaliseerd en geüpload in het DAMS-systeem, de digitale beeldbank voor Antwerpse stedelijke musea en erfgoedinstellingen. In het voorbije academiejaar voegde stagiair Bram De Maeyer (masterstudent geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen) metadata toe aan de stukken: titel, persoons- en straatnamen, uitvaardigende instantie, ondertekenaar, drukker en taal (Nederlands, Frans, Duits). Daarnaast volgde een diepgaande analyse waarbij aan elke verordening trefwoorden (tags) gekoppeld werden om het opzoekwerk te vergemakkelijken.
De oorlogsplakkaten vormen een waardevolle bron voor historisch onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog. Ze schetsen een beeld van de bezettingscontext in België en de wijze waarop de bezetter zijn gezag uitoefende. Plakkaten over censuur, samenscholingsverbod, terechtstellingen, opeisingen van wagens, alcohol en linnengoed, tonen het repressieve bezettingsapparaat. De schaarste aan voedsel komt tastbaar in beeld in de plakkaten die maximumprijzen invoeren voor aardappelen, boter, vlees en zelfs brandnetels.
