Via de schenkingsovereenkomst met Uitgeverij Pelckmans kreeg de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in 2012 een deel van het uitgeversfonds Opdebeek in handen. Bij het beschrijven van de honderden ‘Opdebeek-uitgaven’ in de catalogus viel de variatie aan uitgeversvignetten op. Het is bijzonder om te zien hoe de missie van de uitgeverij erin wordt verbeeld, en ook hoe Lodewijk Opdebeek speelt met zijn naam en initialen.
Vignetten
Het meest vertrouwde vignet is dat van de hertjes die steeds weerkeren om te drinken ‘al op de beek’, maar daarbij toch waakzaam blijven. Deze gestileerde en poëtische weergave is rechts bovenaan gesigneerd met de initialen van Elza Van Hagendoren. Het vignet is zeker vanaf de jaren twintig in gebruik en bleef in gebruik zelfs lang na de overname door De Nederlandsche Boekhandel. Soms werd dit vignet ook geherinterpreteerd en als een onmiddellijk herkenbaar logo op de omslagen gedrukt. Andere voorbeelden van vignetten waarbij gevarieerd werd met het gegeven ‘op de beek’ waren waarschijnlijk al eerder in gebruik. Er zijn ook vignetten ontworpen waarin gespeeld wordt met de initialen L.O. Een interessante reeks zijn die met Licht Overal en Lux Oritur. Er waren ook uitgeversvignetten die blijkbaar gereserveerd werden voor de sprookjesboeken en kindervertellingen die zo markant zijn voor de uitgeverij.
Lodewijk Opdebeek
Lodewijk Opdebeek (Laken 1869-Antwerpen 1930) was in 1894 in Brussel medeoprichter van de Nationale Drukkerij. Enkele jaren later, in 1900, richtte hij in Antwerpen onder dezelfde naam zelfstandig een uitgeverij op. Aanvankelijk gebruikte hij als impressa naast zijn eigen naam ook de namen Nationale Drukkerij en Vlaamsche Boekhandel. Maar dat evolueerde en werd toch vooral ‘L. Opdebeek, uitgever’. De uitgeverij werd na zijn overlijden verder gezet door zijn zoon Gabriël en ook later, na de overname door De Nederlandsche Boekhandel in 1953 bleef de naam L. Opdebeek in gebruik, dan wel steevast als ‘Uitgeversfirma L. Opdebeek’.
Opdebeek hechtte veel belang aan de vormgeving van zijn publicaties en ook de uitgeversvignetten zijn daar een onderdeel van. De collectie in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, die nu verrijkt is met vele gave exemplaren die rechtstreeks afkomstig zijn van de uitgeverij, is een mooie bron voor onderzoek naar de uitgaven van Opdebeek. De bibliotheek streeft verder naar het vervolledigen van het uitgeversfonds.
Meer weten?
- Ontdek onze collectie van de Uitgeversfirma L. Opdebeek.
