De informatie op deze pagina wordt niet langer aangevuld of geüpdatet.
Centraal Bestand Kinderboeken
Het Centraal Bestand Kinderboeken (CBK) is de gemeenschappelijke kinderboekencatalogus van zeventien Nederlandse en Vlaamse instellingen, waaronder de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Beheerder is de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Deze overkoepelende catalogus is gratis raadpleegbaar en wordt dagelijks aangevuld met nieuwe titels en beschrijvingen.
Het CBK bevat o.a. 300.000 titels van kinderboeken van de zestiende eeuw tot heden, 6250 jeugdtijdschriften, 4500 centsprenten en vele links naar digitale versies. Bovendien biedt het CBK circa 120.000 beschrijvingen van naslagwerken en artikelen óver kinderboeken en jeugdliteratuur, zowel Nederlandstalige als buitenlandse vakpublicaties.
Het CBK biedt uitgebreidere informatie per titel en meer zoekmogelijkheden dan de catalogi van de afzonderlijke instellingen. Je kan bijvoorbeeld filteren op genres, onderwerpen, illustrators, vertalers, digitale bronnen,… Zoeken in het CBK vergt een beetje oefening. De KB voorziet daarom een beknopte pdf met zoekinstructies. Verder tref je hier een nog meer uitgebreide zoekwijzer met nationale en internationale referenties omtrent (onderzoek naar) kinder- en jeugdliteratuur. Vind je nog niet wat je zoekt? Neem dan contact op met de Collectiespecialist Kinderboeken van de KB, Karin Vingerhoets. Samen met haar collega’s onderhoudt zij ook een aantal blogs over kinderboeken en strips.
Jeugdliteratuur in de Erfgoedbibliotheek
De reden voor de deelname van de Erfgoedbibliotheek aan het CBK is simpel: wij bewaren meer dan 50.000 (werken over) kinder- en jeugdboeken!
In het CBK wordt er naar deze werken doorgelinkt:
Andersom worden deze werken in de catalogus van de Erfgoedbibliotheek ook gelinkt aan de beschrijvingen in het CBK:
Dit kan handig zijn, omdat de boeken die in Nederland een grotere verspreiding kennen, daar vaak diepgaander beschreven worden!
Ontdek hier een paar deelcollecties jeugdliteratuur in de Erfgoedbibiotheek. Een greep uit het aanbod:
- Onze drie belangrijkste jeugdboekencollecties zijn die van leraar, pedagoog en jeugdschrijver Hendrik Van Tichelen, verzamelaar en recensent Co Winnips en die van de Vereniging van Schrijvers voor de Jeugd.
- Iedereen Leest (de vroegere Stichting Lezen) verzamelt sinds 1976 systematisch alle Vlaamse jeugduitgaven. Alle werken die afgevoerd worden uit deze vakbibliotheek komen terecht in de collectie van de Erfgoedbibliotheek.
- Wij bewaren ook de collectie van de Uitgeversfirma L. Opdebeek (Opdebeek werd overgenomen door De Nederlandsche Boekhandel waarvan het fonds terechtkwam bij het huidige Uitgeverij Pelckmans), bekend om haar schoolboeken, volksromans en vooral haar jeugd- en kinderboeken. Deze collectie gaat terug tot 1887.
- Sprookjesspecialist Vanessa Joossen schonk ons haar kleine maar fijne verzameling sprookjesboeken nadat haar onderzoek Wit als sneeuw, zwart als inkt: de sprookjes van Grimm in de Nederlandstalige literatuur afgerond was. Een ander werk van haar hand is Een land van waan en wijs: geschiedenis van de Nederlandse jeugdliteratuur. Hier is een overzicht van al haar werken die wij bewaren.
Een belangrijke sprookjescollectie die in 2020 ontsloten werd, is die van onderzoeker Johannes N.H. Bronkhorst.
Bronnen in Vlaanderen en Nederland
- Op Onze kinderboeken zijn 7000 oude prenten- en kinderboeken uit het Nederlandse taalgebied verzameld en voor iedereen toegankelijk gemaakt.
- In deze catalogus zoek je specifiek in de vakbibliotheek van Iedereen Leest.
- Ben je op zoek naar informatie over een specifieke jeugdauteur of illustrator? Op Wikipedia is er een overzicht van Vlaamse jeugdauteurs en illustatoren – een initatief van Iedereen Leest, samen met Wikimedia België, meemoo, Villa Verbeelding en het Letterenhuis - waarbij je kan doorklikken naar externe informatie. Ook op auteurslezingen.be is er een auteurslijst waarbij je kan filteren op Kinder- en jeugdauteur. Per auteur is er een korte biografie, bibliografie en de soorten lezingen dat de auteur aanbied.
- Meer weten over strips? Nood aan uitwisseling met andere stripfanaten? Ga naar de stripdatabankstripINFO.be. De uitgebreide Stripkatalogus (1998) van Hans Matla is tot hier toe jammer genoeg alleen op papier consulteerbaar.
- Neem eens een kijkje in het Lexicon van de jeugdliteratuur, op papier in onze collectie, of digitaal op DBNL.
- Tussendoor-tip voor ouders met jonge kinderen (3-7 jaar): ben je lid bij een openbare bibliotheek? Dan kan je per jaar zeven Fundels digitaal uitlenen. Fundels zijn digitale prent- en luisterboeken die de taalontwikkeling van kleuters kunnen stimuleren.
- Nog op DBNL: alle jaargangen (1986-2018) van Literatuur zonder leeftijd, het recent afgesloten tijdschrift dat met bijdragen van een hoog niveau de grenzen van kinder- en jeugdliteratuur aftastte.
- Check zeker ook de website Het oude kinderboek van de Nederlandse Stichting Geschiedenis Kinder- en, Jeugdliteratuur.
- Op Delpher zijn natuurlijk ook veel jeugdboeken en –tijdschriften vrij toegankelijk (digitaal).
Internationale bronnen
- De Bibliothèque nationale de France biedt op haar digitale platform Gallica een afdeling “littérature pour la jeunesse” aan.
- Ook de Deutsche Digitale Bibliothek heeft een bescheiden digitale collectie (over) jeugdliteratuur. Wie meer wil weten over Duitse jeugdliteratuur neemt best eens een kijkje in de catalogus van de Staatsbibliothek zu Berlin.
- Bezoek hier de pagina van de British Library over “Children’s literature”. Check zeker het onderdeel “What is available online?”
Zie ook de zoekwijzer van de KB in Den Haag.
Wist je dat: doctor in de kinderboeken
De Belgische auteur-recensent Jan Van Coillie is de eerste doctor in de kinder- en jeugdliteratuur in ons taalgebied. Hij schreef onder andere mee aan het Lexicon van de jeugdliteratuur. Een boel van zijn bijdragen zijn online terug te vinden op DBNL. De Erfgoedbibliotheek beschikt over een honderdtal bijdragen en boeken van Coillie.
Ga hieronder naar de andere zoektips of ga terug naar de startpagina.
