20.03.2017
- Wat consulteert u in de Erfgoedbibliotheek?
Ik consulteer kranten en tijdschriften uitgegeven door Joodse organisaties in de jaren 1920 en 1930. Naast de pers vindt men ook jaarrapporten en enkele andere publicaties van Joodse instellingen of personen. Zo bieden de jaarrapporten van het ‘Centraal Beheer voor Joodse Weldadigheid en Maatschappelijk Hulpbetoon’, kortweg de Centrale, een mooi beeld van de Joodse filantropische instellingen in de stad Antwerpen in deze tijd.
- Wat is het belang van deze collecties voor uw onderzoek?
De kranten- en tijdschriftencollectie van de Erfgoedbibliotheek is een rijke bron voor de geschiedenis van de Joodse bevolking in België in de jaren twintig en dertig. Voor mijn onderzoek zijn deze tijdschriften onontbeerlijk, gezien vele van de archieven van de Joodse instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog geplunderd werden en verloren zijn gegaan. De Joodse pers is dan ook vaak het enige overblijfsel van deze rijke Joodse geschiedenis.
- Kunt u iets meer vertellen over uw onderzoek?
Mijn onderzoek spitst zich toe op de vestiging van een belangrijke Oost-Europese Joodse bevolkingsgroep in België. Gezien de slechte economische situatie in Oost-Europa, het antisemitisme dat er welig tierde, en de bevolkingsdruk zochten Joodse migranten sinds het einde van de negentiende eeuw een beter bestaan met als gevolg een massale immigratie naar het Westen. Nadat de poorten van de Verenigde Staten in de jaren twintig effectief gesloten werden voegde een grote groep Oost-Europese Joden zich bij hun geloofsgenoten die al eerder druppelsgewijs België waren binnengekomen. Met hen werd de Belgische samenleving voor het eerst geconfronteerd met een cultuur die de West-Europese christelijke wereld vreemd was.
Vooral in Antwerpen en Brussel doken typisch Oost-Europese Joodse organisaties op, die zeer divers waren qua religiositeit en sociale positie: ‘a velt mit veltlekh’, een wereld met wereldjes, om het met een Jiddisch spreekwoord te zeggen. Ondanks deze grote verscheidenheid bonden algemene interesses en de confrontatie met gelijkaardige problemen deze Joodse wereldjes aan elkaar, zeker toen vanaf de jaren dertig het antisemitisme haar opgang maakte in de Belgische samenleving. Het is deze kleurrijke Joodse leefwereld in al haar verscheidenheid die ik op de kaart wil zetten.
- Welke erfgoedinstellingen bezoekt u nog?
Naast de Erfgoedbibliotheek zijn ook de collecties van de Koninklijke Bibliotheek Albertina, het Joodse Museum van België en de Kazerne Dossin belangrijk voor mijn onderzoek.
