Door Steven Van Impe
Conservator oude drukken en handschriften
Leestijd: 7 minuten
Zoek een niche
Wil je beginnen verzamelen, bepaal dan wat je precies wil verzamelen – en wat niet. Zo blijft het domein waar je je op richt behapbaar, en heb je niet te veel concurrentie. Je bouwt binnen je verzamelprofiel al snel expertise en een netwerk uit.
Heb je bijvoorbeeld interesse in stripverhalen? Beperk je bijvoorbeeld tot één tekenaar, één genre of één onderwerp. Stripverzamelaar Eddy Kerssens schonk ons in 2017 zijn collectie stripverhalen over Egypte – hij had thuis 85 lopende meter, bijna 4000 exemplaren, in alle mogelijke talen. Zelfs een niche kan dus behoorlijk groot zijn!
Gebruik de juiste kanalen
Afhankelijk van je verzameldomein zijn er verschillende manieren om je spul te ‘scoren’. Natuurlijk kan je gaan speuren op grote platformen als 2dehands.be of EBay, maar specifieke zoekopdrachten voor boeken zijn daar beperkt en er zit veel ruis op de resultaten. Beter gebruik je platformen die specifiek ontworpen zijn voor boeken.
- Via www.boekwinkeltjes.be doorzoek je de online inventaris van honderden antiquariaten en tweedehands boekenwinkels. Hier vind je vooral het goedkopere, ‘doordeweekse’ boek – dat binnen jouw collectie misschien juist extra betekenis krijgt. Ideaal voor publicaties over lokale geschiedenis (heemkunde), letterkunde of populaire wetenschap. Wil je alle uitgaven van Ernest Claes’ De Witte verzamelen? Via deze website vind je al heel wat – maar opgelet: de beschrijvingen zijn meestal erg oppervlakkig. Vraag extra informatie aan de verkoper als je zeker wil zijn wat je koopt!
- Een ander interessant platform voor tweedehands boeken is Books in Belgium, waar naast professionele handelaars ook particulieren hun tweedehands boeken aanbieden. Allemaal lokaal, dus geen hoge portkosten. Vaak kan je het boek ook ter plekke gaan afhalen.
Natuurlijk kan je de meeste van die boekenwinkels ook persoonlijk bezoeken, en door de rekken snuisteren. Zo maak je kans op toevalsvondsten: boeken waarvan je niet wist dat ze bestonden, maar die wel in je verzamelgebied passen (of die je een heel andere richting uitsturen). Als je vaste klant wordt, kan de boekhandelaar je misschien ook tips geven of voor jou op zoek gaan naar bijzondere werken.
Interessant zijn ook de antiquariaatsbeurzen, waarop tientallen tot zelfs honderden verkopers van oude boeken samenkomen om hun waren aan te prijzen. In Vlaanderen is de jaarlijkse antiquarenbeurs in Mechelen een absolute aanrader. - Zoek je meer specifieke werken, hele oude of hele kostbare, dan is ViaLibri een goed startpunt. Dit is een meta-zoekrobot die verschillende platformen doorzoekt, die op hun beurt vele duizenden internationale antiquaren gebruiken. Nadeel is dat je hetzelfde boek soms verschillende keren ziet opduiken, soms met andere prijzen. Let goed op en kies het voordeligste platform, of nog beter: zoek de website van de handelaar zelf op en probeer het boek daar te bestellen. Niet alleen houdt de antiquaar er dan meer aan over, je hebt ook een nieuw contact gelegd en misschien krijg je zo later nog boeken aangeboden binnen je interessegebied. ViaLibri is internationaal, dus je vindt er naar verhouding veel minder Nederlandstalige werken en de portkosten kunnen hoog liggen.
Op zoek naar een editie gedrukt door Christoffel Plantijn? Dan is ViaLibri een ideaal startpunt. Opgelet: namen kunnen anders gespeld of vertaald worden. Altijd nuttig bij ViaLibri: 'No PODs' aanvinken – anders krijg je allemaal edities van Plantijn uit dit jaar, van roofbedrijven die boeken van Google Books downloaden (zie Zoektips #5), en die als print on demand terug aanbieden als nieuwe boeken!
- Spannender, maar veel arbeidsintensiever, is het kopen van boeken op veilingen. Je moet dan niet meteen aan Christie’s of Sotheby’s denken – al veilen die naast kunst soms ook boeken – maar het systeem werkt grotendeels hetzelfde. Sommige kunstveilinghuizen zoals Veilinghuis Bernaerts hebben regelmatig themaveilingen rond strips of moderne grafiek (gravures en posters, maar ook kunstenaarsboeken), terwijl je bij andere veilinghuizen zoals Amberes de boeken tussen andere schilderijen, antieke meubelen en exotische vazen moet zoeken.
Gespecialiseerde boekenveilinghuizen in België, zoals Arenberg Auctions, Antiquariaat Marc Van de Wiele of Les Ventes Damien Voglaire, bieden drie of vier keer per jaar tussen de 1000 en de 3000 boeken aan, die publiek geveild worden. Je kan de boeken vooraf gaan inkijken - ook een goede tip als je een boek niet wil of kan aankopen. Op de dagen van de veiling, die worden begeleid door een deurwaarder die erop toeziet dat alles correct verloopt, kan je met een biednummer in de zaal plaatsnemen of telefonisch bieden. Je kan ook een schriftelijk bod uitbrengen. De veilingmeester zal dan in jouw naam opbieden tegen de andere bieders.
Tegenwoordig kan je bij de meeste veilinghuizen ook online bieden via internationale platformen. Opgelet! De prijs waarop een boek afgehamerd wordt in de zaal, wordt vermeerderd met het opgeld (meestal rond de 25%) en eventueel ook met het volgrecht (bij dure stukken van levende of recent overleden kunstenaars). Bij online platformen komen daar nog extra kosten bovenop.
De juiste prijs
“Hoeveel is dit boek waard?” Het is een vraag die de conservatoren regelmatig krijgen – en die we als openbaar ambtenaar niet mogen beantwoorden voor particulieren. Over het algemeen denken mensen snel dat een boek veel waard is, omdat het oud is. Dat klopt helaas niet: in de eerste plaats is ‘oud’ een heel relatief begrip. Een boek uit 1920 kan je al oud noemen, maar in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience hebben we ook boeken uit 1520 en zelfs veel ouder. Ook zeldzaamheid is op zich geen criterium voor de financiële waarde. Die wordt immers, zoals elk economisch goed, bepaald door vraag en aanbod. Hoe kom je er achter hoeveel een boek waard is? Er zijn verschillende mogelijkheden.
- De eerste is om op zoek te gaan naar andere exemplaren van het boek die te koop worden aangeboden – via de kanalen die hierboven staan opgesomd. Vind je niet meteen het juiste boek? Zoek dan naar gelijkaardige boeken – van dezelfde auteur, over hetzelfde onderwerp, uit dezelfde periode of van dezelfde drukker of uitgever. Zo krijg je in de meeste gevallen een goede (en vaak teleurstellende) aanwijzing over de financiële waarde van je boek.
- Voor bijzondere boeken zijn er nog andere mogelijkheden. In de leeszaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience kan je de databank van het Jahrbuch der Auktionspreise für Bücher doorzoeken. Die databank bevat prijzen van boeken die de afgelopen decennia geveild werden in Duitsland en aangrenzende landen.
Opgelet – de prijzen die je vindt gaan natuurlijk over de exemplaren die te koop worden aangeboden, niet over jouw exemplaar. Kijk goed of de beschrijvingen overeenkomen – bepaalde eigenschappen van een exemplaar kunnen de prijs beïnvloeden. Misschien is jouw exemplaar in betere, of slechtere, staat dan hetgene waar je een prijs voor vond? Of is het door de auteur gesigneerd? Zit het in een bijzondere boekband? Is het een genummerd luxe-exemplaar? Er zijn onnoemelijk veel factoren die de prijs van een boek kunnen beïnvloeden. - De beste manier om de prijs van een bijzonder boek te kennen, is het te vragen aan een expert. De meeste antiquaren willen daar graag bij helpen. Op de website van de Belgische Beroepskamer van Antiquaren kan je adressen vinden van antiquaren met een goede reputatie. Opgelet: maak goede afspraken met de antiquaar. De schattingsprijs, die ook maar een indicatie is, is afhankelijk van het doel: de verzekeringswaarde is hoger dan de prijs die de antiquaar er voor wil geven – hij of zij moet immers rekening houden met de kosten, en liefst nog winst maken ook.
Deze tip is niet enkel nuttig als je een boek wil verkopen of - als het erg waardevol is - verzekeren, maar ook als je een boek wil aankopen: vergelijk de prijzen, zo weet je of je niet te veel betaalt. Na verloop van tijd, als je van steeds gelijkaardige boeken de prijs opzoekt, leer je ook inschatten hoeveel een boek waard is: je wordt stilaan zelf een expert.
Sluit je aan bij een vereniging
Zoals met bijna elke hobby wordt het veel leuker als je je ervaringen kan delen met gelijkgezinden. Het loont de moeite om uit te zoeken of er een vereniging is met mensen die gelijkaardige interesses hebben. Zo kan je je kennis en expertise vergroten, maar ook inzetten om anderen te helpen. Op die manier bouw je een netwerk uit dat je ook kan helpen om je verzameling verder uit te bouwen of beter te begrijpen. Er zijn in Vlaanderen tal van verzamelaarsverenigingen. Specifiek voor boekenliefhebbers kan je bijvoorbeeld aansluiten bij:
- de Vereniging van Antwerpse Bibliofielen,
- het Willem Elsschot Genootschap,
- het Cyriel Buyssegenootschap,
- het Reynaertgenootschap,
- het Stijn Streuvelsgenootschap
enzovoort, maar denk ook eens aan:
- de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde,
- je lokale heemkundige kring (zie ook Histories)
en honderden andere mogelijkheden!
Wist je dat...
...er in Vlaanderen elke week zo’n 200.000 nieuwe boeken verkocht worden? Een groot deel daarvan zijn jeugdboeken en strips. Veel van die boeken komen uiteindelijk op de tweedehandsmarkt terecht!
Foto teaser © Shubigi Rao
Ga hieronder naar de andere zoektips of ga terug naar de startpagina.
