De geschiedenis van de Erfgoedbibliotheek is nauw verbonden met de geschiedenis van de Scheldestad. Opgericht in 1481 heeft de bibliotheek de opkomst van Antwerpen als wereldstad, haar verval na de Scheldesluiting in 1585 en haar heropbloei in de vroege negentiende eeuw meegemaakt.
Vanaf 1834, wanneer Frans Hendrik Mertens als bibliothecaris werd aangesteld, is de geschiedenis van Antwerpen één van de belangrijkste aandachtspunten in het collectiebeleid. Daarbij werd niet alleen gekeken naar studies over de geschiedenis van Antwerpen. De opeenvolgende bibliothecarissen en collectievormers zijn zich ook steeds bewust geweest van het documenteren van de eigen periode en verzamelden alle publicaties die van ver of dichtbij te maken hebben met Antwerpen.
Tot op vandaag wordt dit beleid verdergezet. Door nu actueel gedrukt materiaal te verzamelen, kan het door toekomstige generaties onderzocht worden. Het verzamelgebied reikt van nieuw verschenen boeken tot grijze literatuur van organisaties en verenigingen die in Antwerpen een rol spelen, zoals bijvoorbeeld Ringland. Zowel de stad Antwerpen als de provincie Antwerpen en de Haven van Antwerpen deponeren systematisch al hun publicaties in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
