- We hebben u de afgelopen maanden ganse dagen kranten zien doornemen aan één van onze microfilmtoestellen. Dat maakt ons natuurlijk nieuwsgierig: waar bent u op dit moment mee bezig?
Ik schrijf een boek over de geschiedenis van België als migratieland, van de Tweede Wereldoorlog tot nu. Dit onderwerp interesseert me al lang en in mijn opiniestukken heb ik er al vaker over geschreven. Het viel mij op dat er geen volledig verhaal bestaat over migratie in België. Er zijn wel boeken over delen van dit verhaal, over de Turkse migratie in Gent bijvoorbeeld, of over Antwerpen als migratiestad. Maar op veel vragen rond dit thema kon ik geen antwoord geven, terwijl ik er toch al lang mee bezig ben.
- Het thema migratie is momenteel zeer beladen en ook moeilijk af te bakenen. Hoe gaat u te werk?
Het is de eerste keer dat ik een historisch boek schrijf, ik probeer mijn eigen manier te vinden. Ik ben gestart met het lezen van kranten, en dat is ook de reden waarom ik hier zo vaak ben. Oorspronkelijk was het mijn idee om De Standaard te lezen vanaf 1945 tot nu, en op zoek te gaan naar artikels over migratie. Al snel bleek deze methode te tijdrovend. Daarom maak ik nu sprongen van vijf jaar: 1945, 1950, 1955 … tot 2000. Ik lees dat jaar volledig, op zoek naar alle artikels waarin op één of andere manier verwezen wordt naar migratie.
Dat is natuurlijk een zeer tijdrovende manier van werken. Je ontdekt evenwel meteen dat migratie raakvlakken heeft met veel andere thema’s. Een krant is in dat opzicht een zeer interessante bron, die vooral de tijdsgeest goed weergeeft maar tegelijk ook selectief is. Media berichten alleen maar over gebeurtenissen die de maatschappij op dat moment belangrijk acht.
Zo merk ik dat migranten in de jaren ‘40 en ’50 alleen opduiken in kleine artikeltjes van drie of vier regels, bijvoorbeeld naar aanleiding van een arbeidsongeval. Migratie krijgt in de kranten pas in de jaren ‘80 meer aandacht, wanneer het Vlaams Blok er een politiek thema van maakte.
- Tegenwoordig worden alsmaar meer kranten gedigitaliseerd. De Standaard kan je in onze leeszaal alleen op papier en op microfilm raadplegen. Zou een gedigitaliseerde versie een meerwaarde zijn voor uw onderzoek?
Ja en neen. Natuurlijk is het veel minder tijdrovend als je een digitaal archief kan raadplegen, zoals dat van de Gazet van Antwerpen. Maar dan moet je heel goed nadenken over de zoektermen die je gebruikt. Het leuke aan het lezen van een krant op papier is dat je meteen de hele context meekrijgt. Je ziet hoe veel belang aan een onderwerp gegeven wordt: staat het op de voorpagina, of ergens verstopt achteraan?
- Zoekt u, behalve in kranten, nog op andere manieren naar informatie?
Ik ben ook geïnteresseerd in academisch onderzoek, hoewel dit altijd maar een stukje van de werkelijkheid belicht. Academici schrijven nooit een volledig overzicht zoals journalisten als ik dat doen. Maar door bibliografieën uit te pluizen ontdek je altijd weer andere onderzoeken en boeken. Gelukkig is heel veel van dit materiaal te vinden in de Universiteitsbibliotheek van Antwerpen en in de Erfgoedbibliotheek. Daarnaast bezoek ik vaak de Koninklijke Bibliotheek in Brussel of archiefinstellingen. Maar het meeste vind ik in Antwerpen.
Naast het doornemen van kranten en academisch onderzoek ga ik ook op zoek naar originele bronnen. Zo zocht ik bijvoorbeeld een verslag van een vergadering van de Waalse economische raad uit 1948 – en kijk, zelfs dat hebben ze in de Erfgoedbibliotheek!
- Verzamelt u op dit moment enkel informatie of bent u ook al aan het schrijven?
Ik wissel af, want tijdens het schrijven voel ik beter aan wanneer ik over een bepaald onderwerp nog onvoldoende informatie heb. Het gegeven dat mijn boek historisch correct moet zijn is voor mij een nieuwe uitdaging. Bij het schrijven van literatuur mogen de woorden en zinnen gewoon stromen. Niemand vraagt: waar heb je dat vandaan? Het doet me veel plezier om te beseffen dat alles wat ik nu schrijf ook echt waar is.
- Zijn er dingen die wij kunnen verbeteren om uw werk gemakkelijker te maken?
De dienstverlening van de Erfgoedbibliotheek is fantastisch. Ik ben vooral heel blij dat ik gratis mag scannen. Wat soms een beetje jammer is, is dat je in de Erfgoedbibliotheek geen boeken kan ontlenen. Maar dat zijn nu eenmaal de regels in een bewaarbibliotheek.
07.11.2017
