Papier
Papier is een organisch vlechtwerk van plantaardige vezels. De vezels ontstaan door het langdurig weken, stampen en malen van de grondstoffen tot een brij. Met water wordt deze brij een papierpulp die op een vlakke zeef wordt aangebracht. Na ontwatering ontstaat een vervilte vezelmassa: papier.
Lompenpapier
Tot aan de negentiende eeuw zijn lompen de voornaamste grondstof voor papierfabricage. Katoenen en linnen lappen worden in een papiermolen vermalen tot een natte vezelpap. Vlas-, hennep- en katoenvezels bestaan uit nagenoeg zuivere cellulose. De lange vezels zorgen voor hoogwaardig en sterk papier.
Het lompenpapier wordt aan de oppervlakte gelijmd door het in een bad van dierlijke lijm (gelatine) te dompelen. Deze verlijming maakt het beschrijven en bedrukken van papier mogelijk.
Houthoudend papier
Het met de hand scheppen van papier verloopt te traag om aan de groeiende vraag te voldoen. Tijdens de Industriële Revolutie wordt de papierproductie gemechaniseerd. Met de uitvinding van de houtslijpmachine van Friedrich Keller (1840) kan hout worden omgezet in papierpulp. Het hout wordt tegen een draaiende slijpsteen gedrukt, waarbij houtslijp ontstaat. Hout is, in tegenstelling tot lompen, in overvloed aanwezig. Met machines kunnen snel grote hoeveelheden papier worden geproduceerd op eindeloos lange rollen. Tegen het einde van de negentiende eeuw is papier een goedkoop massaproduct geworden.
Net als katoen, vlas of hennep bestaat hout voor een groot deel uit cellulose. Maar de cellulose is minder zuiver en bevat bijzonder veel lignine. De aanwezigheid van metallische deeltjes of residu’s van chemische behandelingen zorgt voor onzuiverheid. De vezels van mechanisch geproduceerde houtpulp zijn kort en beschadigd omdat ze langer gemalen worden dan lompen. Het daarmee bereide papier is dus van een veel mindere kwaliteit.
