Verzuring
Onder invloed van lucht, licht en warmte kleurt lignine geel tot donkerbruin, wat ten koste gaat van de papierkwaliteit. Bovendien wordt vanaf de negentiende eeuw steeds meer gebruik gemaakt van chloor om het papier te bleken en wordt een hars-aluinlijming toegevoegd om de korte papiervezels aan elkaar te kleven.
Deze chemicaliën blijven in het papier achter en maken in het papier zuren aan. Door de ontbinding van de lignine en de reacties van de toegevoegde chemicaliën wordt het papier langzaam ‘zuur’. Verzuring van papier wordt het eerst zichtbaar aan de randen, het midden van het papier volgt. Een ander typisch kenmerk van verzuring is een azijnachtige geur van het papier.
“Traag vuur”
Het papier verkleurt en verliest zijn soepelheid en sterkte. De chemische reacties verwoesten de verbindingen tussen de celluloseketens. De vezels van het papier breken daardoor letterlijk af. Dit natuurlijk verouderingsproces van papier en de daaropvolgende schade is onomkeerbaar, maar verloopt onder normale omstandigheden zeer traag.
Onder invloed van verzuring kan het ontbindingsproces aanzienlijk sneller gaan. De verzuring van papier wordt “slow fire” (traag vuur) genoemd: langzaam maar zeker wordt het papier bros en valt het in pulver uiteen.
Andere belangrijke factoren die een versnelde degradatie van papier kunnen veroorzaken, zijn omgevingsfactoren als lucht, licht, vocht, temperatuur en de mens zelf. Voortdurende schommelingen in temperatuur en luchtvochtigheid veroorzaken herhaaldelijk zwellen en krimpen van het papier. Deze beweging veroorzaakt spanningen en ten slotte gaat het papier scheuren.
